Verkenning: 'Van asielzoeker naar zorgverlener'

Het lukt asielmigranten nauwelijks om werk te krijgen in de zorg

Er zijn al lang grote personeelstekorten in de zorgsector, die kunnen oplopen tot 130.000 werknemers in 2030. Maar het lukt asielmigranten nauwelijks om werk in de zorg te krijgen, zelfs niet tijdens de coronacrisis. Terwijl er onder hen wel degelijk mensen zijn die een zorgachtergrond hebben. Waarom is het dan zo moeilijk voor asielmigranten om een baan te krijgen in een sector die staat te springen om nieuwe arbeidskrachten? En wat kunnen we doen om deze problemen op te lossen?

Asielmigranten moeten om te werken in de zorg veel hindernissen overwinnen

Asielmigranten komen op hun weg naar werk als zorgverlener veel hindernissen tegen die ze moeten overwinnen. Ze moeten lang wachten op de beslissing op hun asielaanvraag, mogen niet snel aan de slag en worden onvoldoende begeleid naar gepast werk of een opleiding die aansluit bij werk in de zorg. Mensen die in het buitenland werkten als arts of verpleegkundige moeten in Nederland vaak eerst een complex en prijzig traject doorlopen. Voor artsen die buiten de Europese Economische Ruimte (EER) zijn opgeleid duurt dit traject minimaal vier jaar. Eenmaal aan het werk moeten (asiel-) migranten die werken in de zorg erg wennen aan de cultuur op de werkvloer en krijgen zij daarnaast regelmatig te maken met (onbewuste) vooroordelen of soms zelfs met discriminatie door cliënten en collega’s.

Overheid en zorgorganisaties moeten actiever inzetten op bijdrage asielmigranten

Wie wil dat de zorgsector beter gebruikmaakt van de vele potentiële helpende handen die al in ons land zijn, zal asielmigranten een betere kans moeten geven om hun bijdrage te leveren. Dit kan als de overheid de wettelijke en administratieve hindernissen voor de arbeidsdeelname van asielmigranten wegneemt en voorkomt dat deze zich in de toekomst opnieuw voordoen. Verder kan de overheid het proces van erkenning van buitenlandse diploma’s versnellen en vereenvoudigen en daarin meer mogelijkheden bieden voor een praktijkgerichte, op maat gemaakte aanpak. COA, gemeenten, onderwijsinstellingen en zorgorganisaties kunnen asielmigranten die in de zorg aan de slag willen, in een vroeg stadium identificeren en intensief begeleiden. Zorgorganisaties kunnen beter inspelen op de verscheidenheid in de samenleving, onder meer door in het personeelsbeleid meer aandacht te hebben voor een veilige werkomgeving voor iedereen en door nieuwe beroepen, zoals tolk en cultuurmediator, te creëren die horen bij een migratiesamenleving.

Publiekspresentatie van de verkenning

Op 11 mei is de verkenning tijdens een digitale bijeenkomst gepresenteerd. De dagvoorzitter was Sandra Rottenberg. Monique Kremer (voorzitter ACVZ) heeft de verkenning toegelicht. Doekle Terpstra, voorzitter van de Commissie Werken in de Zorg, nam de verkenning in ontvangst. Ervaringsdeskundigen Zainab Osman wijkverpleegkundige en tevens raadslid voor de PvdA in de gemeente Wijchen en Monirha Shams,  docent hbo V aan de Hogeschool Utrecht deelden hun ervaringen op hun weg van asielmigrant naar zorgverlener. Vervolgens reageerden Roel Goffin, lid van de Raad van Bestuur van Zuyderland,  Ria Rozendaal, directeur MBO College Welzijn & Zorg MboRijnland, en Pauline van Schie, directeur Opvang & Begeleiding COA  op de verkenning en gingen de tafelgasten met elkaar in gesprek.

Presentatie gemist? Geen probleem.  Je kunt deze bekijken via het YouTube-kanaal van de Adviesraad Migratie (ACVZ) 

Vragen

Heeft u vragen over deze verkenning? Neem dan contact op met Christine Otten of met Sonja Avontuur

Cijferoverzicht Migratie en de zorgsector

In het cijferoverzicht 'Migratie en de zorgsector' zet de adviesraad een aantal beschikbare gegevens over personeelstekorten in de zorg en de arbeidsdeelname van migranten in de zorgsector op een rij. Uit de gegevens blijkt dat in Nederland relatief weinig migranten in de zorg werken, zowel in vergelijking met de gehele economie als in vergelijking met andere OECD-landen waaronder buurlanden Duitsland en België.

Vragen over het cijferoverzicht

Heeft u vragen over dit cijferoverzicht? Neem dan contact op met Sonja Avontuur

Follow up in de media

‘Wat doen we fout in Nederland? Kremer, ook bijzonder hoogleraar Actief burgerschap aan de Universiteit van Amsterdam, legt uit dat begeleiding naar werk nu ‘heel ingewikkeld’ is. “Mensen weten eerst lang niet of ze mogen blijven. Als ze mogen blijven, krijgen ze vaak geen goed begeleidingstraject naar werk.” … Kremer ziet relatief vaak gebeuren dat asielmigranten in de bijstand belanden, waarna gemeenten ze soms verplichten om ongeschoold werk te doen, in plaats van zich te ontwikkelen, bijvoorbeeld tot verpleegkundige. “Terwijl we juist in de zorg extra handen nodig hebben.” Trouw

11 mei 2021 De zorg schreeuwt om personeel, maar het potentieel van statushouders wordt niet benut | Trouw

11 mei 2021 Adviescommissie: statushouders moeten betere kans krijgen op baan in de zorg | Het Parool

11 mei 2021 Adviescommissie: zorg heeft asielzoekers nodig voor vervullen vacatures | NOS

‘De zorgsector kampt met meer barrières, blijkt uit een rapport van de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (ACVZ) dat vandaag verschijnt. Voor artsen en verpleegkundigen kan het wel vier jaar duren voordat hun diploma’s geldig zijn. Centraal geregelde begeleiding is er niet. Zorginstellingen verwelkomen statushouders ook niet per se met enthousiasme. ‘De werkdruk is zó hoog dat er weinig tijd is om hen te begeleiden’, zegt de voorzitter van de ACVZ, hoogleraar sociologie Monique Kremer. ‘Je ziet daarnaast te weinig creativiteit in de sector om gebruik te kunnen maken van dit potentieel.’ Vooroordelen en discriminatie door patiënten, cliënten en collega’s spelen ook een rol.’ FD

11 mei 2021 Al schreeuwt de zorg om mensen, statushouders worden niet aangenomen (fd.nl)

11 mei 2021 ‘Statushouders krijgen nauwelijks een baan in de zorg’ (rd.nl)

11 mei 2021 ‘Sorry meneer Osman, we hebben geen passende vacatures in de zorg’ | Nederlands Dagblad

De zorg heeft veel extra mensen nodig, maar verpleegkundige met migratieachtergrond komt niet aan de bak | Nederlands Dagblad

11 mei 2021 In Syrië was Razi landbouwingenieur, nu loopt hij stage in de zorg | De Volkskrant

11 mei 2021 Asielmigranten komen ondanks personeelstekort amper aan baan in zorg | NU - Het laatste nieuws het eerst op NU.nl

11 mei 2021 LIVE | Drukte bij reisbureaus na persconferentie | Binnenland | Telegraaf.nl (onder kopje 10.50 - ’Zet statushouders aan het werk in de zorg’)

11 mei 2021 Voorburgs Dagblad | 'Asielzoekers krijgen nauwelijks een baan in de zorg'

11 mei 2021 ‘Help asielmigranten aan een baan in de zorg’ - Binnenlands Bestuur

11 mei 2021 'Statushouders krijgen nauwelijks een baan in de zorg' - Skipr

11 mei 2021 UAF: Benut het potentieel van statushouders met ervaring in zorg! - UAF

Parlement

12 mei 2021  Kamervragen over het bericht ‘Statushouders komen amper aan de bak in de zorgsector’

12 mei 2021  Aangenomen motie van de leden Van den Berg en Bikker over wegnemen van wettelijke en administratieve hindernissen voor het in de zorg inzetten van statushouders

17 mei 2021  Verzoek vaste commissie VWS om een reactie op het bericht op NOS.nl: ‘Adviescommissie: zorg heeft asielzoekers nodig voor vervullen vacatures’ 

28 mei 2021  (vanaf pagina 66) Brief minister De Jonge (VWS) aan de Tweede Kamer 

16 juni 2021 Motie (verworpen) van het lid Van Baarle over een verruiming van de arbeidsduurbeperking voor vluchtelingen tot 26 weken 

16 juni 2021 Toezegging dat de landsadvocaat gaat onderzoeken of de beperking van het aantal weken dat een asielzoeker in de procedure mag werken in Nederland (24 weken per jaar) in strijd is met de Opvangrichtlijn

21 juni 2021 Reactie op verzoek commissie om een reactie op het NOS bericht: ‘Adviescommissie: zorg heeft asielzoekers nodig voor vervullen vacatures’ 

30 juni 2021 Antwoord op vragen van het lid Van den Hil over het bericht ‘Statushouders komen amper aan de bak in de zorgsector’ 

22 november 2021 Kabinetsreactie op het Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (ACVZ) rapport "Van asielzoeker tot zorgverlener"

Overig

21 september 2021 (pagina 76)  Toezegging betrekken aanbevelingen uit ACVZ-verkenning bij implementatie oplossingen voor onder meer BIG-toelatingsprocedure in 2022 

Platform nieuwkomers en werk Nieuwkomers in de zorgsector: obstakels en kansen