Advies: Weten en wegen

Op verzoek van staatsecretaris Broekers-Knol heeft de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (ACVZ) onderzoek gedaan naar hoe de IND zo goed mogelijk kan omgaan met bronnen van landeninformatie. Landeninformatie is de informatie over de algemene- en mensenrechtensituatie in de landen van herkomst van asielzoekers. Deze informatie is  van belang voor een goede beoordeling van asielverzoeken door de IND, voor de asielzoeker om eventueel te procederen en voor de rechter om een beslissing te nemen. De IND gebruikt meestal de ambtsberichten van het ministerie van Buitenlandse Zaken waarin de situatie in die landen wordt beschreven. Maar er zijn niet steeds voor alle landen (actuele) ambtsberichten beschikbaar. Dat roept de vraag op hoe hiermee om te gaan.

De werkwijze van de IND is niet transparant

Het onderzoek laat zien dat in die gevallen waar geen (actuele) ambtsberichten bestaan, de IND veel andere bronnen gebruikt: van andere overheden, Ngo’s, nieuwszenders en websites. Daarbij kijkt de IND of de bronnen relevant en actueel zijn, maar het brongebruik is toch vaak willekeurig van aard, zo concludeert de ACVZ. Uit het onderzoek blijkt ook dat verwijzingen naar bronnen soms onnauwkeurig zijn, de werkwijze van de IND niet transparant is en de gebruikte informatie voor andere partijen vaak niet goed naar de bron herleidbaar is. Verder laat het onderzoek zien dat IND-medewerkers, advocaten en rechters zelden expliciet toetsen of de bronnen die ze gebruiken betrouwbaar zijn.

Belangrijkste aanbevelingen: Eenduidige en herleidbare verwijzingen naar landeninformatie in besluiten en Europese samenwerking verbeteren de kwaliteit

De adviescommissie doet een aantal aanbevelingen die zijn gericht op een zorgvuldiger en consistenter verzameling, gebruik en weergave van bronnen van landeninformatie. De IND dient allereerst zelf op een meer systematische en transparante manier dan nu gebeurt, landeninformatie uit relevante bronnen te verzamelen en te publiceren. Ook draagt een toetsing van de landeninformatie door een extern panel van deskundigen volgens de ACVZ bij aan het borgen van de kwaliteit en het verhogen van het draagvlak. Verwijzing naar landeninformatie in besluiten moet daarnaast op een eenduidige, nauwkeurige, en herleidbare manier plaatsvinden. Landgebonden asielbeleid dient te worden gepubliceerd. Verder draagt een voortgaande investering in Europese samenwerking volgens de adviescommissie duidelijk bij aan een kwalitatief hoogwaardiger en eenduidiger omgang met landeninformatie binnen de Europese Unie.

Kabinetsreactie op het advies

Op 2 juli 2020 is de kabinetsreactie  op het advies verschenen. Het kabinet laat weten dat het de adviesraad erkentelijk is voor het advies en de daarin neergelegde aanbevelingen. Het kabinet verwacht dat het advies kan bijdragen aan een beter en transparanter gebruik van landeninformatie in de asielpraktijk.

Motie Tweede Kamer

Op 13 oktober 2020 heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen naar aanleiding van het advies. De motie ziet op het laten uitvoeren van een peer review door EASO en landeninformatieonderzoekers van immigratiediensten uit andere EU lidstaten, van de landeninformatie die wordt gebruikt bij de beoordeling van asielverzoeken.

In de media

Radio 1 uitzending:

• IND gebruikt landeninformatie willekeurig en niet transparant, Bureau Buitenland, 25 mei 2020

Nieuwsberichten:

• IND gebruikt landeninformatie willekeurig en niet transparant en maakt het rechters daardoor moeilijk een goed oordeel te vellen, Nederlands Dagblad, 26 mei 2020

Overig:

• https://www.njb.nl/blogs/betrouwbare-landeninformatie-voor-eerlijke-asielprocedures/

• De IND- TOELT organiseerde een landeninformatiebijeenkomst https://live.dutchwebinar.com/bijeenkomstoverlandeninformatieinhetasielproces naar aanleiding van het advies Weten en Wegen. (7 april 2021)

Vragen?

Heeft u een vraag over dit rapport? Neem dan contact op met  Sonja Avontuur of Christine Otten.