Verslag rondetafelgesprek Tweede Kamer over rechten van kinderen in de asielopvang
Op 9 september 2025 organiseerde de Tweede Kamer een rondetafelgesprek met experts over de rechten van kinderen in de asielopvang. Ook de Adviesraad Migratie was uitgenodigd. Ter voorbereiding schreven we deze notitie voor de Kamerleden.
Wat opviel was dat alle aanwezige organisaties dezelfde boodschap hadden: kinderen hebben vooral stabiliteit nodig. Volgens onder andere Save the Children, de VNG en Vluchtelingenwerk Nederland vraagt dit om structurele en toereikende financiering voor het COA én om handhaving van de Spreidingswet. De instroom van asielzoekers is al geruime tijd vrij laag, daar ligt het probleem dus niet. De echte knelpunten zitten bij de uitstroom: te weinig mensen kunnen doorstromen naar huisvesting in gemeenten. Daardoor blijven steeds meer statushouders – mensen die erkend vluchteling zijn en recht hebben op een plek in de Nederlandse samenleving – onnodig lang in de asielopvang.
Tijdens de rondetafel werd gezocht naar acties die op korte termijn haalbaar zijn. De Kamer wil hierover verder spreken met minister Keijzer. Zo stelt Save the Children dat 5 tot 10% van de (nood)opvanglocaties zo onveilig is dat er helemaal geen asielzoekers zouden moeten verblijven – en zeker geen kinderen. De kwaliteit van de opvang zou direct verbeteren als deze locaties snel worden gesloten en vervangen door veiligere en beter ingerichte opvangplaatsen.
De organisaties deden ook een oproep om duidelijke kwaliteitsindicatoren vast te stellen waaraan opvanglocaties minimaal moeten voldoen. Het COA probeert iedereen die opvang nodig heeft een plek te geven, maar moet daarbij soms concessies doen aan de kwaliteit – een keuze tussen twee kwaden. Hierdoor mogen gemeenten zogeheten doelgroepenbeleid voeren: zij bepalen wie ze als eerste opvangen. Op sommige nieuwe noodopvanglocaties worden daardoor vooral gezinnen geplaatst, wat betekent dat veel kinderen in de noodopvang terechtkomen. Die noodopvang is helemaal niet bedoeld of ingericht op langdurig verblijf, zeker niet van kinderen.
Momenteel verblijven er meer dan 7.000 kinderen in de noodopvang, onder wie ook alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s) – kinderen die zonder ouders naar Nederland zijn gekomen. Dat is een verdubbeling ten opzichte van twee jaar geleden.
Daarnaast verhuizen veel kinderen nog steeds van de ene naar de andere opvanglocatie. Dat gebeurt omdat locaties sluiten en nieuwe openen, maar ook omdat plaatsingen gekoppeld zijn aan de voortgang van de asielprocedure bij de IND – die telkens op een andere plek kan plaatsvinden. Deze verhuizingen zijn funest voor kinderen: hun schooljaar wordt regelmatig onderbroken en noodzakelijke jeugdzorg kan vaak niet goed worden voortgezet of overgedragen, met ingrijpende gevolgen.
Alle experts waren vrij unaniem over wat er nu nodig is: inzetten op structurele financiering, het aanbieden van veilige en kindvriendelijke locaties, en duidelijke kwaliteitseisen, zodat kinderen in de asielopvang de stabiliteit krijgen die zij nodig hebben.
